Mental Retardasyon

MENTAL RETARDASYON(MR) NEDİR

Mental Retardasyon(MR), kişinin zihinsel fonksiyonlarının yaş ortalamasının anlamlı derecede altında olup eğitim sisteminin beklentilerini karşılama, çevreye uyum, kendi öz bakımını karşılama gibi konularda sıkıntı yaşaması durumudur. MR öğrenme, konuşma, dikkat, algı, hafıza, problem çözme gibi becerilerde bireylerin yaşlarına uygun performans sergilemesine engel olur. Yani MR hem düşük IQ (IQ < 70) hem günlük yaşama uyum sorunları içerir. MR; hafif, orta, şiddetli ve derin olmak üzere 4 seviyede sınıflandırılmıştır.

Hafif MR: Konuşmayı öğrenmeleri uzun sürer fakat öğrenince iyi iletişim kurabilirler, bağımsız olarak öz bakımlarını yapabilirler, okuma ve yazma ile ilgili sorunları vardır, sosyal olarak olgunlaşmamışlardır fakat sosyal uyumları çok yüksektir.

Orta MR: yalnız yaşayamazlar, dili anlamada ve dili kullanmada yavaştırlar, iletişim kurmak için yetenekleri sınırlıdır, öğrenme süreçleri yavaş ilerler, kendi yollarını tek başlarına bulamazlar.

Şiddetli MR: Motor becerileri fark edilebilir düzeyde bozuktur, merkezi sinir sistemlerinde ciddi hasar veya anormal gelişme vardır, özbakım becerilerini karşılamaları için eğitilebilirler, yaşam boyu desteğe ihtiyaç duyarlar

Derin MR: talimatları anlayıp yerine getiremezler, özbakım becerileri gelişmemiştir, kendi ihtiyaçlarını karşılayamazlar, temel iletişim kurabilirler, hareketsizlerdir, yaşam boyu desteğe ihtiyaç duyarlar

BELİRTİLERİ NELERDİR

Mental retardasyon belirtileri düzeyine bağlı olarak farklılıklar gösterir. Bu belirtiler şunlardır;

• Daha geç oturma, emekleme, yürüme ve tuvalet eğitimi

• Hafıza problemleri yaşama

• Yaşıtlarıyla uyum sağlamada zorlanma, kendinden büyüklerle ya da küçüklerle arkadaşlık etme

• Söylenilen komutları anlamada ve uygulamada zorlanma

• Okuma yazma öğrenmede güçlük çekme

• Odaklanmada zorlanma

• Öğrenilen şeyleri hatırlamada zorlanma

• Neden sonuç ilişkisi kurmada zorlanma

Özetle mental reterdasyona sahip bireylerin bilişsel, dil, motor ve sosyal yeteneklerinde yaşından beklenen düzeyin altında gelişmeler görülür.

NEDENLERİ NELERDİR

Mental Reterdasyonun sebepleri çok çeşitlidir. MR’ın neden olduğu tam bilinmemekle beraber bilinen sebepler 3 ana başlık halinde incelenebilir;

• Doğum öncesi: genetik önemli etkenlerden bir tanesidir. Ailede mental retardasyon tanısı almış bir birey varsa risk artar. Kromozomal bozukluklar, metabolik bozukluklar veya alkol kullanımı, yetersiz beslenme, plasenta sorunlar gibi diğer gebelik faktörleri çocuğun mental reterdasyona sahip olma riskini arttırır.

• Doğum sırası: erken doğum, oksijen azlığı, doğum sırasında bulaşan enfeksiyonlar, doğum travmaları gibi nedenler riski arttırır.

• Doğum sonrası: erken bebeklik dönemindeki rahatsızlıklar (kurşun zehirlenmesi, travma, enfeksiyon vb), ihmal, beslenme yetersizliği, çocuk istismarı, uyaran eksikliği gibi nedenler riski arttırır.

TEDAVİSİ NEDİR

Mental Retardasyon için özel bir tedavi yoktur fakat çocuğun fayda görmesi için yapılabilecek birçok şey vardır. Tedavi sürecinde amaç çocuğun zihinsel yetilerini desteklemek ve yaşına olabildiğince yakın düzeyde performans sergilemesini sağlamaktır. Ne kadar erken müdahale edilip tedaviye başlanırsa becerilerin gelişimi o kadar hızlı olup geri bildirim almak kolaylaşır. Tedavi sürecinin yapı taşları özel eğitim ve aile danışmanlığıdır. Özel eğitim içinde dil eğitimi, özbakım becerilerini geliştirme, bağımsız yaşama becerisi kazandırma, sosyal beceri ve motor beceri gibi eğitimler vardır. Çocuk okula hazır olduğu zaman Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) adında bir plan dahilinde eğitim ihtiyaçları karşılanır. Bu süreçte aile ile yapılacak çalışmalar da çok önemlidir. Ailenin bilgilendirilmesi, desteklenmesi ve aileye başa çıkma yöntemlerinin öğretilmesi gerekmektedir. Çünkü destekleyici, sıcak ve huzurlu bir aile ortamı bu bireylerin gelişimini olumlu yönde etkilemektedir.